Kentsel dönüşüm: Yarım kalan projeler, bulunamayan müteahhitler-0543 347 6920

Ayrıntılar

Salı, 06 Eylül 2022 16:31 tarihinde yayınlandı.

Gösterim: 302

Kentsel dönüşüm: Yarım kalan projeler, bulunamayan müteahhitler

Türkiye’de yaşanan ekonomik tablodan olumsuz etkilenen sektörlerin başında inşaat geliyor. Başlanamayan ya da yarım kalan kentsel dönüşüm projeleri nedeniyle ev sahipleri mağdur durumda.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Beykoz Belediyesi’nin yürüttüğü Tokatköy kentsel dönüşüm projesi kapsamında polisin şiddet uygulayarak evleri tahliye edip yıkması tepki çekti. 

Türkiye'de Bakanlık, TOKİ, belediyeler ve özel şirketler tarafından yapılan kentsel dönüşüm projeleri son dönemde artan olumsuz ekonomik tablodan doğrudan etkilenmiş durumda. Projeye başlama aşamasında yapımı üstlenecek müteahhit bulunamaması, başlayan projelerin tamamlanmasına dönük kaygılar, bitme aşamasına gelen projelerde ortaya çıkan ek maliyetler gibi çok sayıda sorun bulunuyor.

TMMOB’a bağlı İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Kentsel Altyapı ve Yapılaşma Komisyonu Başkanı Erdoğan Balcıoğlu'ya göre Türkiye’de kentsel dönüşüm alanında çok sayıda sorun yaşanıyor.

'KİRA YARDIM DESTEĞİ PİYASA KOŞULLARI İLE ÖRTÜŞMÜYOR'

TOKİ eliyle başlayan ve bir dönem "dar gelirlilere ev" vaatleriyle süren kentsel dönüşüm projelerinin zaman içerisinde değiştiğini söyleyen Balcıoğlu’na göre "ihale edilen firmaların mali yeterliliklerinin olmaması", "inşaatları süresinde teslim edememeleri", "merkezi idarenin koordine edememesi", "sık sık değişen bakan ve bürokratlar" gibi yönetsel krizler nedeniyle bu alanda çok sayıda sorun kayda geçti.

Balcıoğlu, riskli yapı ya da başka nedenlerle açığa çıkan kentsel dönüşüm projeleri sürecinde evlerini boşaltmak zorunda kalan insanlara devlet tarafından verilen kira yardımı desteğinin de piyasa koşullarıyla örtüşmediğini, tutarların çok cüzi kaldığını, bu nedenle bu uygulamaya maruz kalan insanların mağduriyetlerinin açığa çıktığını söyledi.

‘MÜTEAHHİTLER CESARET EDEMİYOR’

Kentsel dönüşüm projeleri bakanlığın uygulamalarının yanı sıra apartman maliklerinin anlaşması sonucunda müteahhitlerle yapılabiliyor. Metrekareden kısarak dairelerin küçülmesi ve müteahhide para ödenmemesi yönteminin yanı sıra metrekareden kısmadan müteahhitle anlaşarak daire başına düşen bir bedelle projelerin yapım aşaması başlatılabiliyor.

Bazı kentsel dönüşüm projelerinde ise farklı bir süreç işliyor. Yasa gereği, bir apartmandaki tek bir bina sakininin karot (binaların dayanıklılığını ölçmek için yapılan uygulama) başvurusu yapmasının ardından ortaya çıkan ‘dayanıksız’ raporuyla da kentsel dönüşüm süreci başlayabiliyor.

'KENTSEL DÖNÜŞÜMDE KAOS YAŞANIYOR'

Mühendis Erdoğan Balcıoğlu, son dönemde kentsel dönüşüm projelerine ilişkin çok sayıda şikâyet aldıklarını söyledi. Bu şikayetlerin evinden çıkmak istemeyenlerin itirazları ya da tamamlanamayan inşaatlar nedeniyle çoğaldığını belirten Balcıoğlu, bu aşamada son dönemde artan inşaat maliyetlerine dikkat çekti ve şunları söyledi:

"Çimento, beton, demir, kereste gibi inşaatın ana bileşenlerinde korkunç artışlar meydana geldi. Müteahhitler bir yapıyı yapma konusunda oturup iyice hesap yapmak durumunda kalıyorlar. Birçok müteahhit bu tür kentsel dönüşüm veya riskli yapı dönüşümüne kendilerini kurtaracak bir rakam kalmıyorsa girmiyorlar. İşe girmedikleri için de durağanlık söz konusu oluyor. Müteahhitler cesaret edemiyor. Bu fiyatlar kontrol edilemediği için iş almış yüklenici firmalar yarın ne olacağını bilmiyorlar. Bu durumda inşaat sektöründe de bir durağanlık ortaya çıkıyor. Türkiye yapılaşmada ve kentsel dönüşümde kaos yaşıyor."

'MAHKEMELERDE DAVA DOSYALARI AŞIRI DERECEDE BİRİKMİŞ DURUMDA’

Yarım kalmış ve tamamlanamamış kentsel dönüşüm projelerinin sayısının çok fazla olduğunu, bir yıl önce inşaat maliyeti hesaplamalarının bugünün koşullarıyla örtüşmemesi nedeniyle sorunların iyice açığa çıktığını söyleyen Balcıoğlu, "Fiyatların yükselmesi nedeniyle, yapmış olduğu sözleşmenin bedeliyle maliyeti karşılayamayınca müteahhitler vazgeçiyor. İnşaata ara veriyor ya da yeni tutarlar talep ediyor. İnsanlar bu sefer, 'Biz sözleşme yapmıştık, şu daire şu kadar diye bize verildi ama para isteniyor' diyerek mahkemeye başvuruyor. 'Binalarımız yarım kaldı' diyerekten yakınmalar çokça fazla. Mahkemelerde dava dosyaları aşırı derecede birikmiş durumda" diye konuştu.

‘İNSANLAR HARIL HARIL MÜTEAHHİT ARIYORLAR AMA BULAMIYORLAR’

Kentsel dönüşüm sürecinde verilen kira desteklerinin piyasa koşullarıyla örtüşmediğini, özellikle büyük kentlerde kiraların son dönemde yükselmesiyle birlikte insanların bu tarz projelerden çekindiğini söyleyen Balcıoğlu’na göre talep ettiği halde müteahhit bulamayanlar da söz konusu: 

"Ankara’da Altındağ’a bağlı Örnek Mahallesi var. Bu Örnek Mahallesi’nde vatandaşlar 5 bin konutluk kentsel dönüşüm talep ediyorlar. Planlar yapıldı fakat müteahhit bulamıyorlar. Neden? Oturdukları konutlar 60-70 metrekare. Emsal artışı verilmesine rağmen müteahhitler orada önlerini göremedikleri için bu işe giremiyorlar. İnsanlar harıl harıl müteahhit arıyorlar ama bulamıyorlar. Beş bin altı bin konutluk projeye müteahhitlerin atlamaları lazım. Ama alamıyorlar."

‘ENFLASYON FARKINI KOYARAK FİYAT TALEP EDİYORLAR’

İstanbul Üsküdar’da yaşayan emekli Dürdane Kaymaz kentsel dönüşüm proje sürecine dahil olanlardan biri. Apartmanlarından ev alan bir kişinin kendilerine haber vermeden yaptırdığı dayanıklılık testi sonucu evlerinin 'depreme dayanıksız' olduğunu öğrendiklerini, itirazlarının süreç içerisinde sonuçsuz kalmasıyla müteahhit aramaya başladıklarını söyleyen Kaymaz yaşadıkları sürece dair şunları anlattı:

"Burada rant yüksek. Evinizi yenilediğinizde evin değeri 4 milyon liraysa 8 milyona çıkıyor. Apartman bazında kentsel dönüşümler yapılıyor. Yapılanların yüzde 80’i kat karşılığı yapılıyor. Birçok ev sahibi para vermeden dönüşümü sağladılar. Bizim apartmanımızda çoğunluk evlerini küçültmeye razı olmadı. Biz de parasını vererek evimizi yaptırma yolunu seçtik. Krizden sonra müteahhitler kat karşılığı inşaatlara giriyorlar, kat karşılığı olmayan bizimki gibi inşaatlara kolay kolay girmiyorlar. Maliyeti belirlerken enflasyonun olduğu bir tabloda bina biterkenki maliyeti belirlemenin oldukça zor olduğunu söylüyorlar. Normal maliyet 1 milyon liraysa müteahhit bize kârıyla birlikte 1 milyon 400 bin lira fiyat veriyor. Hem bugünün enflasyonunu hem de inşaat bitinceye yakın gelebilecek enflasyon farkını üzerine koyarak para talep ediyor."

‘HER TARAFTAN KUŞATILMIŞ HİSSEDİYORUM’

Apartman olarak "harıl harıl" müteahhit aradıklarını, bulduklarıyla anlaşamadıklarını söyleyen Kaymaz, "Ne biz başımıza geleceği öngörebiliyoruz ne onlar öngörebiliyor. Biz aslında başımıza neler geleceğini biliyoruz da… Müteahhitler belirsiz bir ortamda normal maliyetin üzerine metrekare fiyatı veriyor. 'Ben bu ortamda sizin binanızı yaparım ama inşaat maliyetleri artıyor yarın ne olacağı belli olmaz' diyorlar" diye konuştu.

Müteahhitler tarafından binanın yapımı için metrekare fiyatı tekliflerinin 9 bin lira ile 13 bin lira arasında değiştiğini söyleyen Kaymaz, "Benim evim yaklaşık 100 metrekare. Benim ödemem gereken tutar 1 milyon 300 bin TL. Yani kendi evimi tekrardan satın alacağım. Şu an bu fiyatta başlayacak ama sonrası ne olacak belli değil" dedi.

Bu borca nasıl gireceğini bilmediğini, emekli maaşıyla kredinin çıkıp çıkmayacağının net olmadığını, belirsizlik ve kaygı hissettiklerini belirten Kaymaz, "Evimi kaybetme durumuyla karşı karşıyayım. Kriz beni evimi kaybetmeye sürükledi" dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:

"Tabii ben de iyi evde yaşamak isterim. Ama bunun bedeli bu kadar mı olur? Bir emekli bir milyon 300 bin lira nasıl verebilir? ‘Sürekli eviniz değerlenecek’ diyorlar. Bir tane evi olan insanın evinin değerlendirmesinin bir anlamı yok ki. Bizi bu mahalleden sürüyorlar. Ben buradan neden gideyim? Evim değerlenmiş tamam da neden satayım? Konuta sürekli bir yatırım gözüyle bakıyorlar ama ben barınmak için burada kalıyorum. Hadi diyelim ben bir şekilde kredi çektim ve evimi boşalttım. Evimizi boşaltınca kiraya çıkacağım. Biz evimizi para karşılığı yaptırdığımız için müteahhit bize kira yardımı vermeyecek. Bu bölgede ev kiraları 10 binden başlıyor. Ben emekli maaşımla çekebilirsem o krediyi mi ödeyeceğim yoksa bina yapılırken çıktığım evin kirasını mı ödeyeceğim? Hayatta kalmayı yemek yemeyi hiç söylemiyorum bile. Benim maaşım kadar kiralar var. Her taraftan kuşatılmış hissediyorum. Adı kentsel dönüşüm. Sanıyorsun ki modern, güven, her şeyiyle insanı düşünen bir şey gibi sunuluyor ama tamamıyla inşaat sermayesine hizmet eden bir şey."

kentsel, kentsel dönüşüm, kentsel danışman, ekonomik kriz, kentsel dönüşümde sıkıntılar, kentsel dönüşüm mağdurları, kentsel erol, erçel yapı, 0543 3476920, erçel group, kentsel danışmanlık ofisi, büyükçekmece kentsel, büyükçekmece kentsel dönüşüm, kentsel dönüşüm firmaları, kentsel dönüşüm firması, kentsel danışmanlık, avcılar kentsel dönüşüm, bakırköy kentsel dönüşüm, bahçelievler kentsel dönüşüm, silivri kentsel dönüşüm, kadıköy kentsel dönüşüm, maltepe kentsel dönüşüm, 0850 30 30 734, 

• < Önceki
• Sonraki >